Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Brzeźnie

            W tymże roku właściciele Leon i Rafał Brzechwowie wraz z Józefą Brzechwową z domu Wygnanowską sprzedali posiadłości Brzeźna Piotrowi i Mariannie Trzebuchowskim. Już w roku 1844 Trzebuchowscy majątek ten odstąpili Stanisławowi Mrowińskiemu.

W 1852 r. prawo własności nabył hr. Mikołaj Gurowski.

W roku 1856 r. prawo własności dóbr Brzeźna nabył Antoni Morzycki, jednoczesny posiadacz majątku Ruszkowa k. Kościelca. Morzycki był ekonomistą i działaczem społecznym, pochodzącym z rodziny szlacheckiej z Kujaw herbu MORA. W 1875 r. 

A. Morzycki majątek Ruszkowa i Brzeźna podzielił pomiędzy żonę i trzy córki. Brzeźno wraz pałacem otrzymała córka Kazimiera z Morzyckich wraz z mężem Władysławem Sokołowskim. Na skutek nieudanego gospodarowania Sokołowscy majątek Brzeźno w 1907 r. sprzedali Marcelemu Bolesławowi Lisowskiemu -  najbogatszemu w tych czasach ziemianinowi z Kujaw.

W 1932 r. M.B Lisowski prawo własności wraz z pałacem przekazał swojemu synowi Józefowi Lisowskiemu, który w Brzeźnie mieszkał do 1940 roku. Autorka pamiętnika Anna Skarbek – Sokołowska, żona Witolda Sokołowskiego podaje, że pałac zbudował w II połowie XIX wieku Władysław Sokołowski w miejsce istniejącego wcześniej małego, trzypokojowego domku mieszkalnego. Po prawej stronie pałacu istniał trzydziestomorgowy park (przeważnie białe brzozy, ciemnozielone świerki i jawory). Sprowadzone i zasadzone były również drzewa nieznane w tej okolicy, które obecnie stanowią pomniki przyrody (platan, glediczja trójcierniowa). Za czasów właścicieli ziemskich cały budynek, zwany pałacem, częściowo o stylu szwajcarskim z dekoracyjnymi okapami i wspornikami okapowymi, tonął w prześlicznych klombach róż, krzewów i żywopłotów wraz z wytyczoną 2 km aleją akacjową. Jej szczątki pozostały do obecnej chwili i znajdują się pomiędzy ogrodzeniem betoniarni a budynkami pana W. Pilarczyka położonymi od szkoły w kierunku południowo – zachodnim.

            W czasie okupacji hitlerowskiej, po 1939 roku, majątek ziemski wraz z pałacem przeszedł w ręce niemieckie. W pałacu zamieszkał Niemiec o nazwisku Bryczke, który dysponował całymi dobrami oraz rządził mieszkańcami wsi. W pałacu mieszkały dwie rodziny niemieckie.

            Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 r., w następstwie reformy rolnej dobra ziemskie rozparcelowano i ziemię otrzymali miejscowi chłopi, a pałac przeszedł na własność państwa. Część pałacu przeznaczono na szkołę i już w lutym 1945 r. rozpoczęto w nim naukę. Przed II wojną światową szkoła mieściła się w budynku dworskim w parku, przy trasie E-8, obecnie   A-2 po lewej stronie, jadąc w kierunku Konina – obecnie polanka. Po wojnie szkoła zajmowała środkową część pałacu, a od strony południowej i północnej zamieszkało kilka miejscowych rodzin  polskich: Laszonka, Szczepański, Zajączkowski, Bończyk, Burda i Ciepliński. Także od strony północnej, na I piętrze, aż do 1974 r. znajdował się Posterunek Milicji Obywatelskiej.

Po II wojnie światowej pierwszym kierownikiem szkoły był Stanisław Szubiński. Funkcję tę pełnił do 1963 roku.

 W tymże roku wiosną,  jeszcze pod kierownictwem St. Szubińskiego, przeprowadzono pierwszy remont pałacu. Podczas prac remontowych zlikwidowano wszystkie zewnętrzne części zabytkowe budynku, tzn. werandę piętrową, przybudówkę na werandzie parterowej, wysunięty dach, przystrojone okapniki itp. Założono nowy dach i wymieniono część stropów II kondygnacji. Od 1 sierpnia 1963 r. funkcję kierownika szkoły objął Józef Zając.

             W latach 60-tych budynek uległ wyraźnemu zniszczeniu. Stopniowo odpadała elewacja zewnętrzna, pękła ściana od strony zachodniej i zniszczeniu uległy podłogi oraz stolarka okienno – drzwiowa. Mury pałacu dotknęła wilgoć i pozornie wydawało się, że największym zagrożeniem jest baszta.  Józef Zając koniecznością remontu zainteresował Komitet Rodzicielski. Wiele pisemnych wniosków i osobistych rozmów nie dało pozytywnych skutków. W związku z tym w 1973 roku dyrektor szkoły wywiesił na murach budynku tabliczki z napisami: „Uwaga – zagraża niebezpieczeństwem”. W konsekwencji Wydział Oświaty w Koninie zamknął szkołę, a władze państwowe poleciły rozebrać pałac. Od września 1974r. uczniów klas V – VIII dowożono do Szkoły Podstawowej Nr 1 w Koninie, a dla uczniów klas I – IV wynajęto prywatny budynek u Edmunda Grajka w Brzeźnie.     

Gminny Dyrektor Szkół  J. Zając uzyskał zgodę w Kuratorium Oświaty i Wychowania na wydanie zlecenia na opracowanie dokumentacji na remont szkoły. Dokumentację przygotowywano przez trzy lata i kosztowała 1 546 000 złotych.

            Od 1 września 1982 roku funkcję dyrektora szkoły objął mgr Lucjan Strzelecki. Remont rozpoczęto w lutym 1984 roku, a zakończono w styczniu 1988 roku. Ogólny koszt wynosił 64 miliony złotych. Niestety, remont nie był doskonały. W 1989 roku szkoła otrzymała imię Marii Konopnickiej. Od roku 1990 dyrektorem szkoły został Grzegorz Gołza, a jego zastępcą Janusz Lipiński. Kiedy zrezygnował, funkcję tę objęła Urszula Kucharska. Od 1996 roku dyrekcja szkoły podjęła intensywne starania o budowę sali gimnastycznej. Wreszcie, w 2002 roku nowy, piękny obiekt sportowy został oddany do użytku. W 2001 roku szkoła otrzymała sztandar, którego głównym fundatorem był ks. Andrzej Nowak.

Budynek pałacu nadal otacza piękny park, w którym znajduje się kilka rzadkich gatunków drzew. Park został odrestaurowany przez firmę SIMAAN w roku 2008.

W roku szkolnym 2007/2008 funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej w Brzeźnie objęła mgr Urszula Kucharska, a wicedyrektora – Aleksandra Grzelak.

Informacje zebrała i opracowała

                                                                                                mgr Urszula Kucharska

 ŹRÓDŁA

-         kroniki szkolne

-         dokumentacja archiwalna

-         wywiad z mieszkańcami